Türkiye’de Maaş ve Ücretlerin Asgari Ücrete Yakınsaması: Gelir Dağılımı Sorunları
Türk-Alman Üniversitesi’nden İktisatçı Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu’nun yürüttüğü yeni bir araştırma, TEPAV Tartışma Tebliğleri Serisi’nde “Türkiye’de Maaş ve Ücretlerin Asgari Ücrete Yakınsaması ve İlgili Gelir Dağılımı Sorunları” başlığıyla yayınlandı. Bu araştırma, Türkiye’deki ekonomik durumun ve gelir adaletsizliğinin derinlemesine bir analizini sunmaktadır.
Reel Gelir Kaybı ve Maddi Zorluklar
Prof. Dr. Kibritçioğlu, Türkiye’de maaşların hızla asgari ücret seviyesine yaklaşmasının, toplumda önemli gelir dağılımı sorunlarına yol açtığını vurguladı. Araştırma, özellikle son yıllarda artan enflasyonun asgari ücreti yükseltirken, diğer maaş ve ücretlerin bu artışı yeterince takip edemediğini ortaya koyuyor. Bu durumun sonucu olarak, geniş bir kesim reel gelir kaybı ve maddi zorluklar yaşamaktadır.
Çeşitli Gelir Gruplarının İncelenmesi
Prof. Dr. Kibritçioğlu’nun araştırması, kamu çalışanları, akademisyenler, imalat sanayi işçileri ve SGK emeklileri gibi farklı gelir gruplarının maaşlarının asgari ücret ve kişi başına düşen milli gelirle (GSYİH) ilişkisini detaylı bir şekilde incelemektedir. Araştırma, 2000’li yıllardan itibaren özellikle 2014 yılından sonra maaşların genel olarak asgari ücret seviyesine gerilediğini ve bazı durumlarda bu seviyenin bile altında kaldığını göstermektedir.
20 Milyon SGK Sigortalısını Etkileyen Durum
Çalışma, emekli maaşları ve kamu ile imalat sanayi çalışanlarının maaşlarının hem asgari ücretin hem de kişi başına düşen milli gelirin altında kaldığını ortaya koymaktadır. Bu durum, yaklaşık 20 milyon aktif ve pasif SGK sigortalısını doğrudan etkilemektedir. Prof. Dr. Kibritçioğlu’nun araştırmasında yer alan grafikler, asgari ücretlilerin toplam sigortalı çalışanlara oranında bir düşüşü ve memur maaşlarının asgari ücrete yakınsadığını göstermektedir. Ayrıca, imalat sanayindeki ücretlerin de 2000’li yıllardan itibaren asgari ücrete yaklaştığı belirtilmektedir. Emekli maaşlarının ise asgari ücretin altında kaldığı tespit edilmiştir.
Önerilen ”Çoklu Asgari Ücret Sistemi”
Prof. Kibritçioğlu, mevcut sosyal güvenlik ve asgari ücret sisteminin gözden geçirilip reforme edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Daha adil bir gelir dağılımı sağlamak amacıyla “çoklu asgari ücret sistemi” gibi yenilikçi politikaların uygulanmasını önermektedir. Bu sistem, farklı unvan ve vasıflar için ayrı asgari ücretler belirlemeyi ve bu ücretleri enflasyon ile kişi başına düşen ekonomik büyüme oranlarına göre düzenli olarak güncellemeyi öngörmektedir.
Örneğin, Türkiye’deki kamu ve vakıf üniversitelerinde akademik unvanlara dayalı bir pilot maaş skalasının, bu sistemin genel uygulanabilirliği hakkında fikir verebileceği ifade edilmektedir.