Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Mücadelesi
Gelişmiş dünya, toplumsal cinsiyet eşitliğini yaşam hakkıyla bir bütün olarak değerlendiriyor ve kadın ile erkeğe eşit haklar verilmesi konusunda kararlı bir mücadele yürütüyor. Türkiye’nin tek imza ile çıktığı İstanbul Sözleşmesi de bu sürecin önemli bir parçasını oluşturuyor. Eşit işe eşit ücret, kadın cinayetlerinin önlenmesi gibi konular, bu mücadelenin temel başlıkları arasında yer alıyor.
Mor alana sağlanan her bir destek, toplumları ve insanlığı refaha bir adım daha yaklaştırıyor. Aksi takdirde, kadınların karşılaştığı zorlukları ve maruz kaldıkları şiddeti sıralamaya gerek bile yok. Aile içinde, tarikatlarda ve sokaklarda yaşanan şiddet, taciz ve cinayetler, bu sorunun ciddiyetini gözler önüne seriyor.
Öte yandan, Türkiye’de Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Sınavı (ÖSYM) aracılığıyla kadınların kotası yüzde 50’den yüzde 40’a düşürülerek ayrımcılığın bayrağı bir kez daha yükseltilmiş durumda. Spor, toplumsal eşitliği mümkün kılan en değerli araçlardan biri olmasına rağmen, burada da geri gidiş yaşanıyor. Hemen aklınıza, onurumuz Filenin Sultanları gelmiştir.
Filenin Sultanları ve Kazanılan Başarılar
2023 yılı, millî takım sezonunda; Milletler Ligi Şampiyonluğu, Avrupa Şampiyonluğu ve Dünya Kupası adıyla oynanan Olimpiyat Elemeleri olmak üzere toplamda 3 kupa kazandılar. Filenin Sultanları, Türk spor tarihinde takım sporlarında Avrupa Şampiyonu olan ilk takım olarak tarihe geçti. Bu başarılar, kadın sporcuların hak ettikleri mükafatların artması gerektiğini de gündeme getiriyor.
Mükafat ne olabilir? Kadın sporculara verilen desteklerin artırılması ve ayrımcılıkların giderilmesi gibi adımlar, bu mükafatların başında geliyor. Futbol takımları özel uçakla yolculuk yaparken, ellerinde kupa ile tarifeli uçağa tıkıştırılan kadın voleybolcular, bu durumdan fazlasıyla üzülmüştü. Meğerse, bu tutum, kadın sporcuları eşit haklardan mahrum bırakmanın bir parçasıymış.
Son Gelişmeler ve EŞİK’in Açıklamaları
Artık bundan daha kötü bir durum olamaz dediğimiz anlarda bile, iktidar yeni kısıtlamalarla karşımıza çıkıyor. Kadın sivil toplum kuruluşlarının çatı platformu EŞİK, önceki gün şu açıklamayı yaptı:
- “Üniversitelerin spor eğitimi veren bölümlerinin kontenjanları bu yıl ÖSYM tarafından belirlendi. Özel yetenek sınavları ve yerleştirmeler de merkezileştirilerek ÖSYM’ye bağlandı.”
- “ÖSYM’nin 2024 yılı Spor Bilimleri İçin Özel Yetenek Sınavı Kılavuzu’nda kadınlara ayrılan kontenjan yüzde 40’a düşürüldü.”
EŞİK, bu ayrımcılığı şu şekilde örnekliyor:
- “Eskişehir Teknik Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nin antrenörlük bölümüne 14 kadın, 21 erkek kabul edilecek.”
- “İzmir Demokrasi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Egzersiz ve Spor Bilimleri bölümüne 21 kadın, 30 erkek alınacak.”
- “Akdeniz Üniversitesi ise 16 kadın, 24 erkek öğrenci kabul edecek.”
Tüm üniversitelerde artık kadın sporculara negatif kota uygulanacak. Bu düzenlemeyle, en çok öğrenci alan ve spor alanında en büyük dokuz devlet üniversitesinde, yıllardır uygulanan yüzde 50 kadın kontenjanı ortadan kaldırılmış oldu. Ayrıca, kadın başvurusu düşük kaldığında erkeklere kaydırılan kontenjanlarda merkezileşme nedeniyle artık kaydırma yapılamayacak. Bu durum, üniversitelerin kontenjan boş kalır gerekçesiyle kadın sayısını daha da azaltmasına yol açacak.
Kadınların spor eğitimine ve aktivitelerine katılmasından rahatsızlık duyanlar, eşit düzeyde olmayan spora katılımı daha da aşağı çekmek için uğraşıyor. Medyası, siyasetçisi ve trol ordusuyla Kadın Voleybol Milli Takımını itibarsızlaştırmaya çalışan zihniyet, Afganistan’da kadınlara sporu yasaklayan zihniyetle büyük bir benzerlik taşıyor.
Sonuç ve Talepler
Suudi Arabistan’da kadınların maçlara gitmesi serbest bırakıldıktan sadece bir iki yıl sonra, Türkiye’nin bu eşitlik mücadelesi sorgulanır hale geldi. Kadın erkek eşitliğinin ve laiklik ilkesinin tahrip edilmesi, ülkenin en önemli sorunlarından biri olarak görülmelidir. Kadınların talepleri ise net bir şekilde ortaya konuluyor:
- “Sporda eşit temsil için kadınlara en az yüzde 50 kontenjan ayrılmalı ve merkezi sistemden vazgeçilmelidir.”
- “Tüm atamalarda ve seçimlerde EŞİT TEMSİL!”
- “Sporda ayrımcılığa HAYIR!”