Türkiye’nin Kısa Vadeli Dış Borç Durumu
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan verilere göre, kısa vadeli dış borç stoku, 2023 yılının haziran sonu itibarıyla, 2023 sonuna göre yüzde 2,5 oranında bir artış göstererek 180,5 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.
BANKALARIN BORÇ STOĞU ARTTI
Bu dönemde, bankalara ait kısa vadeli dış borç stoku, yüzde 10,2 oranında bir artışla 75,4 milyar dolara yükselmiştir. Öte yandan, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku ise yüzde 1,6 azalarak 60,4 milyar dolara gerilemiştir. Bankaların uluslararası piyasalardan kullandıkları kısa vadeli krediler, 2023 yıl sonuna kıyasla yüzde 38,7 oranında bir artışla 17,5 milyar dolara çıkmıştır.
Banka dışındaki yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesapları, yüzde 5,8 oranında bir azalma ile 18,8 milyar dolara düşerken, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatları da yüzde 4,9 oranında bir düşüş ile 19,7 milyar dolar olarak kaydedilmiştir. Yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları ise, geçen yıl sonuna göre yüzde 28,2 oranında bir artış ile 19,4 milyar dolara ulaşmıştır. Diğer sektörler altında değerlendirilen ithalat borçları ise, 2023 yıl sonuna göre yüzde 1,9 oranında bir azalma ile 53,2 milyar dolar seviyesine gerilemiştir.
ÖZEL SEKTÖRÜN KISA VADELİ DIŞ BORCU 97,5 MİLYAR DOLAR
Kamu sektörünün kısa vadeli borcu, tamamen kamu bankalarından oluşarak 2023 yıl sonuna göre yüzde 11,1 oranında bir artış ile 38,3 milyar dolara ulaşmışken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu yüzde 2,3 oranında bir artışla 97,5 milyar dolar olmuştur. Bu dönemde, özel alacaklılar başlığı altında parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar, yıl sonuna göre yüzde 3,4 artış göstererek 99,3 milyar dolara, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar ise yüzde 2,4 azalarak 76,7 milyar dolar seviyesine gelmiştir.
2023 yıl sonunda 1,2 milyar dolar olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2024 yılı Haziran sonu itibarıyla 4,4 milyar dolara yükselirken, resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar 165 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonuna bakıldığında, bu stokun yüzde 49,5’inin dolar, yüzde 21,5’inin avro, yüzde 13,4’ünün TL ve yüzde 15,6’sının diğer döviz cinslerinden oluştuğu görülmektedir.
Aynı dönemde, orijinal vadesine bakılmaksızın, vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku 236,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu stokun 20,9 milyar dolarlık kısmı, Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklerine olan borçlardan oluşmaktadır.
Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün payı yüzde 23, Merkez Bankası’nın payı yüzde 18,9, özel sektörün payı ise yüzde 58,1 olarak belirlenmiştir.