Mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait olan ve üst üste iki yıl boyunca işlenmeyen tarım arazileri, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlar için sezonluk olarak kiraya verilecektir. Bu süreç, Bakanlık tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete’de yayımlanan “İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik” ile düzenlenmiştir.
Yönetmelik, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait olan ve üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerinin, Bakanlıkça tarımsal amaçlar doğrultusunda sezonluk kiraya verilmesine ilişkin tüm iş ve işlemleri kapsamaktadır.
Kiralama Süreci
Üst üste iki yıl boyunca işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla kiraya verilecektir. Kiraya verilecek arazilerin tespit edilmesi için il veya ilçe müdürlüğü bünyesinde bir Arazi Tespit Komisyonu oluşturulacaktır. Bu komisyon, il müdürlüğünde il müdür yardımcısı veya şube müdürü, ilçe müdürlüğünde ise ilçe müdürü başkanlığında toplanacaktır. Komisyon, başkan dahil toplam beş asil ve iki yedek üyeden oluşacaktır.
Kiralama için Arazi Tespit Süreci
Arazi Tespit Komisyonu, kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri ve diğer kamu kurumlarından elde edilen veriler üzerinden yapacağı çalışmalarla işlenmeyen tarım arazilerini tespit edecektir. Tespit çalışmalarında, Bakanlık tarafından sağlanacak veriler temel alınacaktır.
- İşlenmeyen tarım arazilerinin tespitinde, mevcut yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınacaktır.
- Komisyon, yapılan kontrollerin ardından ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ile ekonomik tarımsal üretim yapılabileceği değerlendirilen parselleri tespit edecektir.
- Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacaktır.
Arazinin bir kısmında işlenmeyen arazinin tespit edilmesi durumunda, bu kısımlar da işlenmeyen tarım arazisi olarak değerlendirilebilecektir. Kira bedeli, Komisyon tarafından belirlenen rayiç kira bedelinden düşük olamayacaktır. Komisyon, kesinleşen kiralanacak tarım arazileri listesini elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde yedi gün süreyle ilan edecektir.
Başvuru Süreci
İlan edilen tarım arazilerini kiralamak isteyenler, tarım arazisi kiralama talep formunu eksiksiz doldurarak ilan süresi içinde il müdürlüğüne başvuru yapabilecektir. Kiralama başvuruları, Tarım Arazileri Değerleme ve Edindirme Bilgi Sistemi üzerinden de gerçekleştirilebilecektir.
Öncelikli Kiralama Grupları
Kiralama işlemleri öncelikli olarak, kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacaktır. Öncelikli gruplardan birden fazla talep olması durumunda, en yüksek teklifi veren müracaat sahibi ile kiralama sağlanacaktır. Eğer öncelikli gruplardan hiç talep çıkmazsa, diğer isteklilerden en yüksek teklifi verenle kiralama yapılacaktır.
Kiraya verilecek tarım arazisi, sözleşme tarihinden itibaren on beş gün içinde bir arazi teslim tutanağı ile kiracısına teslim edilecektir. Kiralanan tarım arazileri, Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecek ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılacaktır.
Kira Bedeli ve İhtilaflar
Kira bedeli arazi sahibine ödenecek olup, arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması durumunda, kira bedelleri Bakanlıkça belirlenecek bir kamu bankasında üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılacaktır. Mülkiyeti ihtilaflı tarım arazilerinde ise, ihtilafın çözülmesi durumunda biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine payları oranında dağıtılacaktır.
Kiracı, kiraladığı tarım arazisini Yönetmelik ve kira sözleşmesine aykırı kullanması durumunda, arazi maliklerinin hakları saklı kalmak kaydıyla, takip eden yılda bu Yönetmelik kapsamında yapılacak kiralamalara teklif veremeyecektir.
Rayiç Kira Bedelinin Tespiti
Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde emsal olarak kullanılmak üzere, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç adet kiralanmış tarım arazisi tespit edilecektir. Emsal olarak kullanılacak tarım arazisinin belirlenmesinde, akrabalar ve hissedarlar arası kiralama gibi özel amacı olan kiralama bedellerinin piyasa koşullarını temsil etme kabiliyetine dikkat edilecektir.