Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) Hakkında Bilgiler
Türkiye’nin yeni emeklilik modeli olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), bu yıl içinde hayata geçirilecek. Bu sistemle birlikte emeklilik döneminde çift maaş alma imkanı sağlanacak ve çalışanlara SGK’dan bağımsız bir emeklilik fırsatı sunulacak. Türkiye’de uzun zamandır tartışılan bu ikinci emeklilik modeli, Orta Vadeli Program’a (OVP) da dahil oldu. İkinci basamak emekliliği temsil eden bu sistem, tamamlayıcı emeklilik olarak adlandırılıyor.
Otomatik Katılımlı Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile birlikte devreye alınacak bu yeni sistem, emeklilik döneminde çalışanların yaşam standartlarını korumayı hedefliyor. Çalışanlar, emekli olduklarında kamudan elde ettikleri gelirlerin yanı sıra ek bir maaş alabilecekler.
Peki, bu sistemden kimler yararlanacak ve nasıl uygulanacak?
Yasal Düzenleme ve Uygulama
Yıl Sonunda Yasa Bekleniyor
Dünyanın çeşitli ülkelerinde farklı yöntemlerle uygulanan tamamlayıcı emeklilik sistemi, çalışanların emeklilik döneminde gelir kaybı yaşamaması için tasarlanmıştır. Bu sistemin hayata geçmesi için 2024 yılı içinde yasal düzenlemelerin yapılması öngörülüyor. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, çalışanlar için yeni bir dönemin kapıları aralanmış olacak.
Sistem Zorunlu Olmayacak
Mevcut otomatik katılım ve Bireysel Emeklilik Sistemi’nde, çalışanların maaşlarından her ay en az %3 oranında kesinti yapılarak primler biriktiriliyor. Ancak bu sistem zorunlu değil; çalışanlar istedikleri takdirde sistemden ayrılabiliyorlar. Çalışanlar, 10 yıl prim ödeyerek 56 yaşında emekli olabiliyor. 10 yıl ve 55 yaşını doldurduktan sonra hak sahipleri, toplu para ya da belirleyecekleri süre boyunca (ömür boyu da seçilebilir) emekli maaşı alabiliyorlar.
Yeni sistem, bu uygulamayı bir adım ileri taşıyacak.
Çalışanlardan kesilen primlere işverenler de ek primler ekleyecek. Böylece birikim daha da artacak; işveren, her ay çalışanın hesabına sigorta priminin yanı sıra tamamlayıcı emeklilik primi aktaracak. Bu sistem zorunlu olacağından, hem çalışan hem de işveren için bağlayıcı bir nitelik taşıyacak.
Sistemde Kalma ve Emeklilik Süreci
Sistem Sürekliliği
Emeklilik sistemi niteliği taşıyan tamamlayıcı emeklilikte, çalışanlar belirli şart ve koşulları yerine getirene kadar sistemde kalmaya devam edecekler. Çalışan, sosyal güvenlik sisteminden emekliliğini aldığında, tamamlayıcı emeklilik sisteminden de emekli olacak; böylece hem SGK’dan emekli maaşı alacak hem de tamamlayıcı emeklilik sisteminden ya aylık ya da toplu para alabilecek. Bu durum, tamamlayıcı emekliliğin sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değil, emekli maaşını destekleyici bir uygulama olduğunu gösteriyor.
Kıdem Tazminatı ile İlgisi
Tamamlayıcı emeklilik, sosyal güvenlik sisteminin yerini almadığı için kıdem tazminatı ile herhangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. Kıdem, İş Kanunu çerçevesinde çalışanın hakkıdır ve bu hak, çalışan, işveren ve sosyal güvenlik sistemi kapsamında devam edecektir. Tamamlayıcı emeklilik ise kıdem tazminatından bağımsız bir şekilde yürütülecektir.
Yaş Şartı ve SGK ile İlişki
Yaş Şartının Değişimi
Mevcut sistemde Bireysel Emeklilik Sistemi ile emeklilik yaşı 56 olarak belirlenmiştir. Yeni tamamlayıcı emeklilik sisteminde bu şartın değiştirilmesi de gündemde. Üzerinde çalışılan formüller arasında 60 yaş seçeneği de bulunmaktadır. Ancak kesin karar, yasal düzenleme sırasında netlik kazanacaktır.
SGK ile Çıkma Gerekliliği
Tamamlayıcı emeklilik sistemine dahil olan çalışanların SGK primleri kesilmeyecek. İşveren, mevcut sistemde olduğu gibi SGK’ya prim ödemeye devam ederken, ayrıca çalışanın hesabına tamamlayıcı emeklilik primi ve tazminat ödemesi gerçekleştirecek. Böylece SGK emeklilik hakkı devam edecek ve yeni sistemle birlikte ikinci bir emeklilik fırsatı sağlanmış olacak. Çalışanlar, hem SGK’dan emekli maaşı alacak hem de yeni sistemde biriken paralarını toplu olarak ya da maaş şeklinde elde edebilecekler.