İran’da Şok Edici İdamlar
İran, 7 Ağustos sabahı, uluslararası insan hakları gündemini sarsan bir dizi idam gerçekleştirdi. Tahran yönetimi, Kerec kentindeki Qezal-Hesar Cezaevi’nde hayata geçirilen idamlar sonucunda en az 20 kişinin yaşamını yitirdiği bildiriliyor. İnsan hakları kuruluşları, özellikle Hengaw ve HRANA, idam edilenlerin kimliklerini ve sayılarını detaylı bir şekilde takip ediyor. İran yetkilileri ise bu idamların “siyasi olmayan” suçlar gerekçesiyle yapıldığını savunuyor.
Kürt, Beluç ve Afgan Kökenli İdamlar
Hengaw’un sağladığı bilgilere göre, idam edilenlerin 13’ü Kürt, Beluç veya Afgan kökenli. İdamların detayları arasında, aşağıdaki isimler öne çıkıyor:
- Şehab Melêkî
- Mehrdad Ghanbar Beigi
- Mohammad Nazari
- Îsmaîl Şerefî
- Shahriar Foroutan
- Rasoul Heidari
- Omid Farhikhteh
- Firûd Gerawend
- Mihemed Xulamî
- Abdullah Shahnavazi
- Khalil Nahtani
HRANA’nın verilerine göre, bu sayı en az 22’ye kadar çıkabilmektedir. Ayrıca, idam edilenlerden Firûd Gerawend, Mihemed Xulamî, Îsmaîl Şerefî ve Şehab Melêkî’nin Kürt kökenli olduğu belirtiliyor.
Pezeşkiyan’ın İlk Sınavı
Temmuz ayında göreve gelen Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, İran’da “ılımlı” bir lider olarak tanımlanmıştı. Ancak, 7 Ağustos’taki idamlar, onun insan hakları konusundaki yaklaşımını sorgulatan bir test niteliğini taşıyor. Pezeşkiyan’ın göreve başlamasından sonra gerçekleştirilen ilk büyük infazlar, yeni yönetimin insan hakları ve adalet konusundaki tutumunu merak konusu haline getirdi.
2023 Yılı İdam İstatistikleri
2023 yılı boyunca, İran’da en az 767 kişi idam edildi. Bu sayı, iki çocuk ve 21 kadın da dahil olmak üzere kaydedildi. İdamların bazıları, kamuya açık alanlarda gerçekleştirildi. İdam edilenlerin büyük bir kısmı, suçlamalarının ve mahkeme süreçlerinin uluslararası insan hakları standartlarına uymadığı gerekçesiyle eleştirildi.